Autyzm

1. Czym jest Autyzm?

Autyzm to zaburzenie neurorozwojowe - należy do grupy Całościowych Zaburzeń Rozwojowych wg klasyfikacji ICD-10. Ponieważ Autyzm nie jest chorobą, nie leczymy go, a jedynie prowadzimy terapię. Diagnozowany jest przez lekarza psychiatrę, często w zespole z psychologiem.

Zachowanie osoby ze spektrum autyzmu charakteryzuje się trudnościami w zakresie interakcji społecznych, wzorców komunikacji, ograniczonym i stereotypowym repertuarem zachowań i aktywności. Często mówimy o spektrum autyzmu, ponieważ osoby z autyzmem funkcjonują w różnorodny sposób (zarówno osoby niewerbalne, mające trudności z samodzielnym funkcjonowaniem jak i wysokofunkcjonujące osoby realizujące się życiu rodzinnym i zawodowym. Często w tym celu posługujemy się skrótem ASD (z ang. Autism Spectrum Disorder).

2. Co powinno zaniepokoić rodzica?

Pierwsze objawy Autyzmu można zaobserwować już pomiędzy 6. a 18. miesiącem życia. Jednak najczęściej diagnozowany jest między 2. a 6. rokiem życia:

trudność w rozpoznawaniu i rozumieniu stanów emocjonalnych swoich i innych
trudności w rozumieniu zasad społecznych
często brak lub ograniczony kontakt wzrokowy
brak reakcji na imię – u młodszych dzieci
nadwrażliwość sensoryczna (wrażliwość słuchowa, dotykowa, wzorokowa)
trzepotanie rękoma, opukiwanie przedmiotów, wykonywanie aktywności zawsze w ten sam sposób
sztywne zainteresowania i aktywności (preferowanie określonych zabaw – zawsze w tym samych schemacie, używanie zabawek niezgodnie z przeznaczeniem np. układanie aut w rzędzie – frustracja podczas próby zmiany lub przerwania takiej zabawy, fiksacja na przedmiotach wirujących, świecących, nietypowe zainteresowania i pasje – często pociągi, dinozaury, kosmos - preferowanie rozmowy jedynie na ten temat)
częsty brak lub opóźniony rozwój mowy
u starszych dzieci trudność w rozumieniu pojęć abstrakcyjnych, metaforycznych
frustracja, złość, ataki złości w przypadku zmian w otoczeniu, zmiany planu dnia, przebiegu aktywności
echolalia - powtarzanie słów, zwrotów bez kontekstu, powtarzanie za rozmówcą, wrażenie „cytowania” przez dziecko fragmentów książek, filmów lub wypowiedzi
trudności w rozumieniu sygnałów pozawerbalnych (gestów, mimiki).

3. Jak wygląda terapia?

Obecnie istnieje bardzo wiele różnych szkół i form terapii dla osób ze spektrum autyzmu:

Metoda behawioralna
Metoda ESDM
Metoda opcji (Son-rise)
Metoda DIR/Floortime
RDI
TEACCH
inne

Metody wspierające (arteterapia, biofeedback, dogoterapia, SI, Komunikacja alternatywna AAC i wiele innych).

Preferowaną przez nas terapią jest niedyrektywna metoda podążania za dzieckiem oraz jego potrzebami; terapia przez zabawę, wprowadzanie planu dnia i aktywności, metoda AAC (alternatywnej komunikacji) dla dzieci niewerbalnych, elementy terapii poznawczo – behawioralnej, terapia integracji sensorycznej, arteterapia. Ale przede wszystkim stworzenie dla dziecka bezpiecznych warunków, by mogło rozwijać funkcje komunikacyjne, które są podstawą dalszej pracy oraz nawiązanie kontaktu i relacji z podopiecznym.

Korzystając z wielu metod dostosowujemy formy pracy do potrzeb dziecka i jego opiekunów.

4. Czym się różni Autyzm w klasyfikacji ICD-10 od DSM-V?

Obecnie funkcjonującą w Polsce jest klasyfikacja ICD-10 tworzona przez WHO (Światową Organizację Zdrowia - ICD-11 w przygotowaniu).

Autyzm wg tej klasyfikacji należy do zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania.

Całościowe zaburzenia rozwojowe:

autyzm dziecięcy
autyzm atypowy
zespół Retta
inne dziecięce zaburzenia dezintegracyjne
zaburzenie hiperkinetyczne z towarzyszącym upośledzeniem umysłowym i ruchami stereotypowymi
zespół Aspergera
inne całościowe zaburzenia rozwojowe
całościowe zaburzenia rozwojowe, nieokreślone

Inną klasyfikacją jest DSM-V tworzone przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne. Wyszczególnia ona jedynie ASD (z ang. Autism Spectrum Disorder) jako pewne kontinuum o różnym nasileniu trudności w pewnych obszarach (komunikacja i interakcje społeczne, ograniczone, powtarzające się wzorce zachowań, zainteresowań lub czynności).

Jesteście ciekawi jak my się bawimy?

Ćwiczenia wchodzenia we wspólne pole uwagi (jesteśmy tu razem, patrzymy na to samo).
Niedyrektywne ćwiczenia kontaktu wzrokowego (“akuku, zobacz jakie mam śmieszne okulary”).
Ćwiczenia naśladowania (ja naśladuję ciebie a ty mnie).
Ćwiczenia gestu wskazywania (pokaż mi, popatrz na to).
Zabawy arteterapeutyczne (malowanie rękoma, zabawy masami plastycznymi, swobodna aktywność twórcza farbami, mazakami, kredkami).
Terapia SI zgodna z potrzebami dziecka.
Terapia logopedyczna wspomagająca rozwój mowy, wprowadzanie AAC.
Zabawy z magicznym pudełkiem pełnym skarbów (Attention Autism®).
Wreszcie wspólna zabawa i na koniec zabawa symboliczna.

Dla starszych, wysokofunkcjonujących dzieci:

duży wybór książeczek i kart pracy dotyczących tematyki emocji, komunikacji oraz zasad społecznych
gry planszowe (kooperacyjne, o emocjach i logiczne, hisoryjki obrazkowe)
zabawy rozwijające percepcję słuchową i wzrokową
gry ćwiczące pamięć i koncentrację
ale przede wszystkim bezpieczną i pełną akceptacji atmosferę do rozmowy